Πέμπτη, 25 Οκτωβρίου 2012
ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟΥ 1922
τον Δ. Σταματόπουλο[2], ότι είχε ερευνήσει παραπέρα – και το αναφέρει στον πρόλογό του – την εκκλησιαστική και κοινωνική διάκριση ιωακειμικών – αντιιωακειμικών που το 1995 είχα θέσει και με είχε απασχολήσει[3]. Η ιστορία πανθομολογουμένως γράφεται από τους εκάστοτε νικητές, με τα πολιτιστικά επιτεύγματα και τους ίδιους είτε να παραδίδουν ειρηνικά στις επόμενες γενιές[4], είτε με συγκρουσιακά αποτελέσματα να περιέρχονται στην ιστορική περισυλλογή και γραφίδα. Για να γράφεται και να ξαναγράφεται η ιστορία. Και όλοι συμφωνούμε ότι διαφορετικά παρουσιάζονταν τα ιστορικά γενόμενα στην ιστοριογραφία της σοβιετικής Ρωσίας και διαφορετικά στη μετασοβιετική. Το ίδιο ισχύει για την Ισπανία, όπου το τέλος του εμφυλίου της καθόρισε και την κατεύθυνση της ιστοριογραφίας της στην εποχή του Φράνκο, δεν παρέμεινε όμως η ίδια και μετά το θάνατό του. Στις παραπάνω περιπτώσεις η ιστορία διαμόρφωνε και την ανάλογη ταυτότητα και συνείδηση. Η συνείδηση και ταυτότητα στους αγροτοποιμενικούς προσφυγικούς πληθυσμούς που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα το 1922-1923 είναι εμφανέστατη. Δεν χωρούν εδώ αμφισημίες. Η συνείδηση και ταυτότητα των προσφυγικών αυτών στρωμάτων εκφράζεται κύρια και πρωταρχικά με τη θρησκευτική τους πίστη, που διαμορφώνει την ταυτότητά τους και την ιστορική τους μνήμη σε αναφορά και σχέση με τις συλλογικές ή προσωπικές παραστάσεις που είχαν από τις πατρίδες τους. Μνήμες συνυφασμένες με θρησκευτικές πολιτιστικές εκφράσεις και εκδηλώσεις. Η θρησκευτική αυτή πρωτίστως προσφυγική ταυτότητα και συνείδηση διαμορφώθηκε, έχει τις ρίζες της, στις δομές της αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης, στην αυτοκρατορική οικουμένη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με τα διαρκή αποκαλυπτικά θεοσημεία. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία που τη διαδέχεται, διαφυλάττεται η συνείδηση αυτή εν μέσω των περιπετειών και των συγκρούσεων της ανθρώπινης ιστορίας. Ο Σεβασμιώτατος Καισαριανής κ. Δανιήλ στην ομιλία του για τα 90 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής παρουσίασε την τραγικότητα των γενομένων με τις σφαγές και την εξολόθρευση του χριστιανικού στοιχείου, μέσα από τη δημοσίευση μέρους έκθεσης και αναφοράς του Εφέσου Χρυσοστόμου, αλλά δεν αποσιώπησε τη μείζονα διάκριση, το δίπολο οθωμανισμού – νεοτουρκικού εθνικισμού, εθναρχίας –έθνους. Αποδέχεται σαφέστατα τη διαφορά Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κεμαλικού εθνικού τουρκικού κράτους. Εμείς οι Έλληνες με το πλουσιότατο ιστορικό παρελθόν έχουμε τη δυνατότητα επιλογής στη διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας. Ακόμα και η δημιουργία ενός σχολείου ιστορίας, κατά το προηγούμενο του μουσικού σχολείου, δεν θα αναιρούσε το δίλημμα, τι να διδάξουμε στα παιδιά μας από την ιστορικότητά μας. Το ερώτημα τι να διδάξεις, τι να γράψεις και τι να παρακάμψεις θα ήταν και στο ιστορικό σχολείο μείζον και υπαρκτό. Τα Τίρανα, η Σόφια και πολύ περισσότερο τα Σκόπια έχουν όμως παρόμοια διλήμματα ιστορικών επιλογών; Στην τελευταία χώρα ο μύθος είναι ανυπερθέτως κυρίαρχος στη διαμόρφωση της ταυτότητας και της συνείδησής τους. Ενθυμούμαι τον φοιτητή, όταν με παράπονο μου είπε, «Σεβασμιώτατε, εμένα στο σχολεία μου με έμαθαν ότι είμαι απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τώρα τι να κάνω; Ελάτε στη θέση μου». Η ταυτότητα και συνείδηση των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα το 1922 στους αγροτικούς πληθυσμούς σηματοδοτείται πρωτίστως από την εκκλησιαστική τους πίστη. Από τη θρησκευτική τους συνείδηση, η οποία εξαγριωνόταν διαμαρτυρόμενη, ή με αγανάκτηση σιωπούσε, όταν φθάνοντας στην Ελλάδα άκουγαν ενίοτε να υβρίζονται τα θεία. Στους αστικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, προσφύγων και αυτών στη συνέχεια, έχουμε την έκφραση της εθνικής συνείδησης πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή. Οι οθωμανιστές της εθναρχίας, του «Πανιωνίου» ή της «Ν. Σμύρνης», αστικοί και αυτοί πληθυσμοί, εγκαθιστάμενοι στην Ελλάδα αποδέχονται και συστοιχίζονται με την εθνική πραγματικότητα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Μανουήλ Γεδεών, Φαναριώτη στη συνείδηση και την καταγωγή, Μεγάλου Χαρτοφύλακα και άρχοντος χρονογράφου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έμπιστου του Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄. Είκοσι έξι χρονών το 1876, ο Γεδεών θα γράψει στο βιβλίο επισκεπτών της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα, στο Σεράϊ: «Εις Κύριος-μία πίστη-εν Βάπτισμα, εν ω ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην, δούλος ή ελεύθερος, ουδέ Σλαύος ή Ελλήν». Το 1921 θα εγκατασταθεί στην Αθήνα, το 1926 θα γίνει μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
3 σχόλια:
Ανώνυμος25 Οκτωβρίου 2012 8:13 μ.μ.ΤΑΛΑΙΠΩΡΕ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΤΟ ΟΜΩΣΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΑΡΑΔΕΣ ΟΙ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ Ο ΟΔ.ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΑΡΑΣ Ο ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΤΑΖΗΣ ! Ο ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Β Ο ΜΑΚΕΔΩΝ Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΣ ΟΤΑΝ ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΕΦΘΑΣΑΝ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ ΣΦΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΜΑΧΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΥΘΗΣΜΟ !ΤΙ ΝΑ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΤΟΥΣ ΕΛΕΓΕ ΣΦΑΞΤΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ !ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΩΝ ΕΧΟΥΝ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΟΥΣ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΣΑΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΟΣ ΠΟΥ ΕΙΣΑΙ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΕΒΕΣΑΙ ΤΑ ΠΙΣΤΕΥΩ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΥΣ ΘΙΓΕΙΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΔΕΝ ΘΙΓΟΥΝ ΑΛΛΟΥΣ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΑΛΛΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΙΡΕΣΕΙΣ .ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Μ,ΣΙΑ ΠΑΝΤΑ ΕΧΟΥΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟΙ ΠΡΩΤΑ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΕΙΔΗ ΑΛΛΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΩ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΑΝ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΜΟΝΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ .Απάντηση- Ανώνυμος25 Οκτωβρίου 2012 9:55 μ.μ.ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΙΔΑΝΙΚΟ (ΤΟ ΧΡΗΜΑ) ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ.Απάντηση
- Ανώνυμος25 Οκτωβρίου 2012 9:56 μ.μ.ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΙΔΑΝΙΚΟ (ΤΟ ΧΡΗΜΑ) ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ.Απάντηση
