Κρίση και διανοούμενοι

ευτέρα, 22 Νοεμβρίου 2010

Κρίση και διανοούμενοι

Από τον Δημήτρη Παπαχρήστο,Συγγραφέα

Δεν ήταν η λογοκρισία που έκανε τους περισσότερους διανοούμενους να σιωπήσουν το πρώτο διάστημα της δικτατορίας, αλλά για πολλούς η πίστη τους πως δεν μπορούν να κάνουν «τέχνη για την τέχνη». Είχαν συνείδηση πως για να εκφράσουν τον λαό έπρεπε να σταθούν κοντά του και, μαζί με όλους εκείνους που υπέφεραν από τα δεινά της χούντας, να αντισταθούν, που σήμαινε να πληρώσουν το τίμημα της ελευθερίας.

Λίγοι ήταν αυτοί που αντιστάθηκαν και λιγότεροι ήταν εκείνοι που την πλήρωσαν με βασανιστήρια, φυλακίσεις και εξορίες. Η πλειονότητα των πνευματικών ανθρώπων, άλλοι άμεσα κι άλλοι έμμεσα, υπηρέτησαν το καθεστώς και στο πανεπιστημιακό επίπεδο, εκτός εξαιρέσεων που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα ή απολύθηκαν, συνεργάστηκαν με τη χούντα και ήρθαν σε αντίθεση με τους φοιτητές και το φοιτητικό κίνημα, ανάξιοι του πνευματικού τους ρόλου και λειτουργήματος. Η σιωπή των ολίγων ως διαμαρτυρία δεν μπορούσε να κρατήσει για πολύ. Δεν σιωπά ......κανείς όταν θέλει να υπερασπιστεί αξίες και ιδανικά, όταν αισθάνεται να βιάζονται και να εξευτελίζονται το σώμα, το πνεύμα και η ιστορία της χώρας του. Και όταν καλείται να επεξεργαστεί πνευματικά ζητήματα της ανθρώπινης ζωής και όταν πιστεύει πως είναι χρεωμένος να εξηγήσει και να πρωτοστατήσει όχι απλώς να αναλύσει επί του ασφαλούς, αλλά να συμβάλει ψυχή τε πνεύματι και σώματι στη διαμόρφωση της μελλοντικής πορείας και να καθορίσει την εξέλιξη των πραγμάτων.

Με άλλα λόγια, συγκεκριμένα και σταράτα, να υπάρξει αντιστοιχία και όχι αναντιστοιχία ανάμεσα στα λόγια και στην πρακτική ενσάρκωσή τους. Χρειάζεται συναίσθηση του ρόλου και συνείδηση, καθότι ο πνευματικός άνθρωπος χωρίς θάρρος καταντάει ανάπηρος. Το κλίμα της σκοτεινής εκείνης εποχής που κράτησε επτά ολόκληρα χρόνια διαμορφωνόταν από τον φόβο και τον τρόμο. Αν όμως δεν υπήρχαν οι χουντίσαντες δεν θα μπορούσε να σταθεί η χούντα και ας είχαν από πίσω τους τις ΗΠΑ. Σήμερα ζούμε μια νέα κατάσταση που πολλοί την παρομοιάζουν με νέου τύπου δικτατορία και μάλιστα σύγχρονη και εκδημοκρατισμένη. Μιλάνε για οικονομική κατοχή που επιζητεί διά του νόμου τη συνενοχή μας και μας καθιστά εκβιαστικά συνυπεύθυνους. «Μαζί τα φάγαμε». Σκύψτε το κεφάλι και σκασμός. Οι πνευματικοί άνθρωποι εν πολλοίς σιωπούν, συνδιαλέγονται με τις πολλαπλές χούντες και εξουσίες, και δεν βγαίνουν μπροστά, ούτε στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Μπορεί να μην υπάρχει λογοκρισία, αλλά η αυτολογοκρισία για τη διασφάλιση της όποιας θέσης ευδοκιμεί.

Η κρίση η οικονομική είναι κρίση καθολική του συστήματος. Είναι κρίση αξιών, ιδεολογιών και πρωτίστως είναι κρίση του πολιτισμού που παράγει το καπιταλιστικό σύστημα. Ζούμε μέσα σε μια παγκόσμια βαρβαρότητα όπου ο άνθρωπος πέρα από καταναλωτική μονάδα, όπου χάνει το όνομά του, γίνεται αριθμός και στατιστικό μέγεθος, δέχεται τη διάβρωση και σε μεγάλο βαθμό εκβαρβαρίζεται. Η σύγκρουση θα είναι αναπόφευκτη κι αν βρεθούμε απροετοίμαστοι και κερδίσουν οι οικτρές αλλά ισχυρές μειοψηφίες που αποφασίζουν για μας κρατώντας στα χέρια τους τον πλούτο που παράγουμε, τότε για ακόμα μία φορά θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας και ανάξιοι των περιστάσεων.