Τώρα που βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πέντ’ έξι (τζαμπατζήδες)

04/02/2011

Γράφει η
Σοφία Βούλτεψη

Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση ετοιμάζεται να «ρυθμίσει» την αγορά τυχερών παιχνιδιών εντάσσεται περισσότερο στη γενικότερη επιχείρηση απορρύθμισης των πάντων και λιγότερο στην ανάγκη να συμμόρφωσης σε κοινοτικές επιταγές και αποφυγής προστίμων.

Το χειρότερο – και αυτό δεν συμβαίνει μόνο σήμερα – είναι πως το πολιτικό σύστημα αναζητά έναν «μπαμπούλα», είτε όταν θέλει να διορθώσει τα κακώς κείμενα, είτε όταν επιδιώκει την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, είτε όταν δεν τα καταφέρνει στη σύγκρουσή του με τις συντεχνίες και διάφορες άλλες οργανωμένες ομάδες.

Μέχρι πρόσφατα, είχαμε τον μπαμπούλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τώρα, αποκτήσαμε καινούργιο: Την τρόικα. Και το καταπληκτικό: Ό, τι δεν επιτυγχάνεται με φόβητρο την ΕΕ, μπαίνει τώρα στον γενικό λογαριασμό της τρόικας. Ακόμη και αν δεν έχει τεθεί θέμα.

Στη λογική, λοιπόν, του «βρήκαμε παπά, να θάψουμε πέντ’ έξι», ρυθμίζονται (λέμε τώρα) και τα της «αγοράς παιγνίων».

Κι’ εκεί που τα πράγματα βρίσκονταν υπό κάποιον (πολιτικό και κοινωνικό) έλεγχο, τώρα – και μάλιστα σε καιρό κρίσης, όπου μια υπεύθυνη Πολιτεία προσπαθεί να προστατεύσει το λαϊκό εισόδημα – επίκειται το γενικό ξεχαρβάλωμα.

Το σχέδιο προβλέπει μετατροπή της χώρας σε ένα απέραντο καζίνο. Θεωρητικά (και πολύ ωραιοποιημένα), ο σκοπός είναι η διασφάλιση των εσόδων του κράτους, η προστασία του κοινωνικού συνόλου και η προσαρμογή στην κοινοτική νομοθεσία.

Ας αρχίσουμε από το τέλος. Η προσαρμογή στην κοινοτική νομοθεσία εμπεριέχει τις έννοιες του ανταγωνισμού και της αντιμονοπωλιακής πολιτικής.

Είναι ο τζόγος θέμα ανταγωνισμού; Με την έννοια ότι τώρα περισσότεροι θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους ποιος θα πρωταρπάξει τα περισσότερα, πιθανόν.

Ισχύει αυτό, όσον αφορά στην ΕΕ; Όχι. Διότι το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με δύο αποφάσεις του (2009 και 2010), ειδικά για τα τυχερά παιχνίδια αποδέχεται την ύπαρξη μονοπωλίων, στον βαθμό που διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον. Δηλαδή, η προστασία των ανηλίκων, η πρόληψη εθισμού και η διακίνηση παράνομου χρήματος.

Πρόκειται για αυτό που η ΕΕ αποκαλεί «επιτακτικό δημόσιο συμφέρον» και το οποίο φαίνεται ότι κάποιοι εδώ στην Ελλάδα έχουν από καιρό πάψει να βλέπουν. Γι’ αυτό ίσως και κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, προστασία εισοδήματος, προστασία από τον εθισμό στα τυχερά παιχνίδια.

Ήδη στη χώρα λειτουργούν εταιρίες στοιχημάτων που δεν φορολογούνται στην Ελλάδα – και φυσικά δεν ενδιαφέρονται να προστατέψουν τίποτε.

Αυτή τη στιγμή που μιλάμε (και πριν «ρυθμιστούν» τα πράγματα), λειτουργούν δεκάδες χιλιάδες παράνομα παιγνιομηχανήματα, που ουδείς ελέγχει και που αποτελούν πηγή φοροδιαφυγής και διακίνησης παράνομου χρήματος.

Με τον νόμο, θα έλθουν να προστεθούν άλλα 25 ως 30 χιλιάδες μηχανήματα, που πλέον θα ονομάζονται «νόμιμα» - διότι, ως γνωστόν, ό, τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό. Τα μηχανήματα αυτά θα σκορπιστούν σε όλη τη χώρα, με κριτήρια που δεν σχετίζονται με την ουσία του θέματος και είναι υποκριτικά.

Κάποιες εταιρίες θα αναλάβουν τον ρόλο των «εθνικών καζινιέρηδων» και θα παρατάξουν τις μηχανές του κέρδους σε εστιατόρια, καφετέριες, βενζινάδικα και γενικά όπου κυκλοφορεί ο πολύς κόσμος – και βέβαια οι νέοι.

Δεν θα υπάρχουν πλέον ελεγχόμενα σημεία αποκλειστικής διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών, όπως συμβαίνει τώρα με τα πρακτορεία του ΟΠΑΠ. Ο οποίος ΟΠΑΠ είναι από το 1999 Ανώνυμη Εταιρία, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και πολυμετοχική από το 2005, αλλά με το Δημόσιο να διατηρεί το 34% των μετοχών του – και επομένως να έχει λόγο και ρόλο όσον αφορά στον τρόπο και τους σκοπούς λειτουργίας του.

Από την λειτουργία του ΟΠΑΠ, το ελληνικό δημόσιο κερδίζει ετησίως περί τα 700 εκ ευρώ, ενώ ουσιαστικά ο Οργανισμός έχει μετατραπεί παραδοσιακά σε ένα είδος Εθνικού Ταμείου, του οποίου τα χρήματα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο επιστρέφουν σε ελληνικά χέρια.

Είναι γνωστό πως κάθε χρόνο από το εθνικό αυτό ταμείο εκταμιεύονται περί τα 100 εκ ευρώ με την μορφή χορηγιών, δωρεών και ενισχύσεων στους τομείς του πολιτισμού, της υγείας, της παιδείας, του περιβάλλοντος, του αθλητισμού, των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Και αυτά είναι χρήματα που το Δημόσιο όφειλε να εκταμιεύει στο πλαίσιο της λειτουργίας του κοινωνικού κράτους. Μόλις πρόσφατα εγκαινιάσθηκε το Α΄ Ακτινοθεραπευτικό Κέντρο Παίδων στο Νοσοκομείο «Αγλαΐα Κυριακού», το οποίο το κράτος δεν ήταν σε θέση να προσφέρει στον λαό – το ίδιο το κράτος που τώρα προσφέρει στον λαό τζόγο και σε κάποιους αμύθητα κέρδη.

Είναι το ίδιο κράτος που δεν μπορούσε να βρει τα χρήματα για το Στέγαστρο του Λυκείου του Αριστοτέλη, οπότε εξασφαλίσθηκαν από τον ΟΠΑΠ τα αναγκαία 3 εκ ευρώ.

Πιστεύει κανείς πως το νέο καθεστώς θα περιλαμβάνει αυτή τη λογική της ανταποδοτικότητας; Όχι, βέβαια.

Πιστεύει κανείς πως θα αυξηθούν τα έσοδα του κράτους – ώστε να κάνει αυτό τη δουλειά του ΟΠΑΠ; Και πάλι όχι. Αν μπορούσε το κράτος να μαζέψει τους φόρους θα το είχε προ πολλού κάνει. Και δεν θα χρειαζόταν να έχουμε την τρόικα στο κεφάλι μας.

Πιστεύει κανείς ότι θα σταθεί δυνατόν να υπάρξουν οι αναγκαίοι (φορολογικοί και άλλοι) έλεγχοι όλων αυτών των τζογο-επιχειρήσεων; Ούτε κατά διάνοια!

Όσο για τους «περιορισμούς», αυτοί μόνο ως τέτοιοι δεν μπορούν να εκληφθούν. Διότι στον μεν ΟΠΑΠ δεν επιτρέπεται να εγκαταστήσει τέτοια μηχανήματα στα εξουσιοδοτημένα πρακτορεία του (οπότε στην πραγματικότητα πρόκειται περί περιορισμού της εταιρίας στην οποία το Δημόσιο κατέχει το 34% των μετοχών), οι δε γεωγραφικοί περιορισμοί περισσότερο αποσκοπούν στην ρύθμιση «ενδοτζογαδόρικων» θεμάτων, παρά στην προστασία του πληθυσμού.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον νόμο, δεν επιτρέπεται να εγκατασταθεί τζογο-μηχανή σε απόσταση μικρότερη των πέντε χιλιομέτρων από καζίνο. Θεωρητικά, για να μην πολλαπλασιαστούν τα μηχανήματα στη συγκεκριμένη περιοχή, αλλά ουσιαστικά αναγνωρίζοντας στα καζίνα ένα ιδιότυπο καθεστώς μονοπωλίου.

Το κλου είναι ότι με τον νόμο προσφέρεται η δυνατότητα διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών από… ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Κατά παράβαση σειράς νόμων που αφορούν στη λειτουργία του ΟΠΑΠ.

Να είναι αυτό μέρος του σχεδίου στήριξης της… ενημέρωσης. Μπορεί. Πάντως μέτρο στήριξης της χειμαζόμενης κοινωνίας των «τζαμπατζήδων» δεν είναι.

Υ.Γ. Χθες, ο ειδικός γραμματέας αποκρατικοποιήσεων (λέμε τώρα) δήλωσε πως το τίμημα που θα καταβάλουν οι ενδιαφερόμενοι για τις άδειες βιντεολόττο και διαδικτυακού στοιχήματος θα καθοριστεί από την… αγορά. Για ποια ακριβώς αγορά μιλάμε; Και επιτέλους, δεν βαρέθηκαν να βλέπουν την αγορά να μην ρυθμίζει τίποτε; Αλλά όταν εσύ δεν είσαι ικανός να ρυθμίσεις κάτι, τότε αναθέτεις αυτήν την δουλειά σ’ όποιον βρίσκεις μπροστά σου.

Όσο για την λειτουργία της εποπτικής αρχής που θα αναλάβει τον έλεγχο (λέμε τώρα) των τυχερών παιχνιδιών, αυτή, όπως είπε, ελπίζει να μπορέσει να λειτουργήσει φέτος.

Διαφορετικά, δεν πειράζει. Ας λειτουργήσουν πρώτα τα μηχανάκια και… βλέπουμε. Σάματις η πρώτη φορά θα είναι; Παγιωμένες (και κακοφορμισμένες) καταστάσεις δεν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν και οι άλλες (υποστελεχωμένες) αρχές;