Σάββατο, 10 Νοεμβρίου 2012
Οι "βαθιές επιχειρήσεις" του σοβιετικού στρατού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
Η "βαθειά διείσδυση" ήταν μια στρατιωτική τακτική και φιλοσοφία εντελώς καινοτόμα για την εποχή που πρωτοεμφανίστηκε. Αναπτύχθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1920 από τους σοβιετικούς στρατηγούς Μιχαήλ Τουχατσέφσκι και Βλαντιμίρ Τριανταφίλοφ, και είχε σκοπό την άμυνα της...
Σοβιετικής Ένωσης σε έναν επικείμενο πόλεμο. Η τακτική αυτή χρησιμοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία ενάντια στους Γερμανούς στις μάχες του Στάλινγκραντ και του Κουρσκ.
Οι "βαθιές επιχειρήσεις" περιλαμβάνουν διαδοχικούς μετωπικούς ελιγμούς από πολλές στρατιές ταυτόχρονα κατά όλα το μήκος του μετώπου, Η τακτική αυτή δεν ήταν προορισμένη να φέρει νίκη με μία μόνο επίθεση, αλλά σε αντίθεση με το γερμανικό Blitzkrieg, συμπεριλάμβανε πολλές επιθέσεις σε παράλληλα ή διαδοχικά σημεία του μετώπου, που μπροούσαν να επιφέρουν καταστροφικά ρήγματα στην άμυνα του αντιπάλου. Κάθε επιχείρηση χρησίμευε για να αποσπάσει την προσοχή του εχθρού και να τον αναγκάσει να μαντέψει σε ποιο σημείο του μετώπου είναι ο κύριος στόχος της επιχείρησης, και έτσι κάνει τον εχθρό να μην μπορεί να μετακινήσει ισχυρές δυνάμεις σε ένα σημείο, καθιστώντας τον έτσι ανήμπορο και να επιτεθεί αλλά και να αμυνθεί. Στη συνέχεια, ο στρατός μπορεί να υπερβεί, να περικυκλώσει ή να καταλάβει ολόκληρες εχθρικές θέσεις πριν ο αντίπαλος προλάβει να ανακάμψει. Επίσης, οι επιχειρήσεις αντιπερισπασμού αποτρέπουν τον εχθρό από το να οργανώσει ελαστική άμυνα. Ακόμα και οι βοηθητικές επιχειρήσεις είχαν σημαντικούς στρατηγικούς στόχους, και οι βοηθητικές μονάδες ήταν υποχρεωμένες να συνεχίσουν τις επιθετικές δραστηριότητες μέχρις ότου δεν μπορούν να προχωρήσουν παραπέρα. Παρ' όλα αυτά, οι βοηθητικές μονάδες υπόκεινταν πάντα στις διαταγές της STAVKA (Ανώτατη Σοβιετική Στρατιωτική Διοίκηση) και ακολουθούσαν τον αντικειμενικό στόχο των βασικών στρατιωτικών μονάδων και επιχειρήσεων.
Κάθε μια από τις επιχειρήσεις στο μέτωπο είχε πρωτεύοντες και δευτερεύοντες στρατηγικούς σκοπούς, και συνήθως μια επιχείρηση θεωρείται επιτυχημένη αν εκπληρώσει είτε τον πρωτεύοντα είτε τον δευτερεύοντα σκοπό. Το "στρατηγικό αντικείμενο" ή αποστολή. είναι η διασφάλιση ενός στρατηγικού στόχου. Ένας στρατηγικός στόχος επικεντρώνεται σε μια γεωγραφική τοποθεσία και στην καταστροφή των εχθρικών σχηματισμών σε αυτή την περιοχή. Συνήθως οι στρατηγικές αποστολές της κάθε επιχείρησης εκτελούνταν από πολλές στρατιές σε μήκος ενός μετώπου. Οι στρατιές αυτές συνήθως ακολουθούνταν από βοηθητικές μεραρχίες, προσκολλημένες στην ουρά του σοβιετικού βραχίονα, και συνέκλιναν σε έναν εχθρικό στόχο προκειμένου να ολοκληρώσουν την επίθεση και να τον περικυκλώσουν. Στη συνέχεια, ο κύριος ρόλος των μεραρχιών αυτών ήταν η διασφάλιση του μετώπου από πιθανή αντεπίθεση του εχθρού, και η φύλαξη των άκρων του βραχίονα όσο οι κύριες στρατιές μετακινούνται σε βάθος. Ο συντονισμός τέτοιων επιχειρήσεων είχε αποτέλεσμα να ενώνονται καθ' όλο το μήκος του μετώπου πολλές σοβιετικές στρατιές χωρίς κενά, δημιουργώντας ενιαίο βραχίονα μέχρι και σε μήκος 800 χιλιομέτρων, και περικλείοντας οτιδήποτε βρίσκεται μέσα σε αυτό. Πολλές φορές έτσι κυκλώθηκαν ολόκληρες γερμανικές στρατιές μέσα σε πόλεις, με αποτέλεσμα να παραδοθούν στους σοβιετικούς χωρίς μάχη.
Η έννοια της "βαθιάς διείσδυσης" δεν ήταν μόνο επιθετική. Η θεωρία έλεγε ότι η "μάχη σε βάθος" πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις μορφές του πολέμου, επιθετικές και αμυντικές. Η αμυντική φάση των επιχειρήσεων επικεντρωνόταν κυρίως στην αναγνώριση των πιο κρίσιμων στρατηγικών στόχων και στη διασφάλισή τους από όλες τις πλευρές, σε περιπτώσεις ενδεχόμενης επίθεσης του εχθρού. Όπως και στις επιθετικές επιχειρήσεις, έτσι και στις αμυντικές, η περιοχή στην οποία βρίσκεται ο κάθε στόχος χωρίζεται σε λειτουργικές και τακτικές ζώνες. Στην άμυνα, οι τακτικές ζώνες, που αποτελούν την εμπροσθοφυλακή, οχυρώνονται από ισχυρές δυνάμεις πεζικού και πυροβολικού σε όλες τις θέσεις. Οι εσωτερικές αμυντικές θέσεις και η οπισθοφυλακή διασφαλίζονται με την ναρκοθέτηση μεγάλων εκτάσεων του μετώπου, ώστε να δημιουργούν μια δυνατή θέση κατάλληλη για στατική άμυνα. Οι τακτικές ζώνες αποτελούνται από πολλές και διαδοχικές γραμμές άμυνας, η μία πίσω από την άλλη (άμυνα σε βάθος), μέχρι 12 χιλιόμετρα πίσω από την εμπροσθοφυλακή, ικανές να αναχαιτίσουν επίθεση ανώτερου εχθρού, και στη συνέχεια να μπορούν να μετακινηθούν με ευελιξία και ταχύτητα περνώντας στην αντεπίθεση, όπως έγινε στο Κουρσκ τον Ιούλιο του 1943. Πίσω από την τελευταία γραμμή άμυνας, βοηθητικές μεραρχίες είναι παραταγμένες σε βάθος μέχρι 3 χιλιόμετρα, επιβοηθούμενες από τις "ομάδες κρούσης", τις Spetsnaz, που αποτελούν τις ειδικές δυνάμεις της Ρωσίας. Αυτές έχουν τη δυνατότητα και να συγκροτούν δυνατή στατική άμυνα, αλλά και να ξεχύνονται στην επίθεση πιο γρήγορα από όλες τις άλλες δυνάμεις. Αντίθετα με το γερμανικό Blitzkrieg, όπου οι ειδικές δυνάμεις συγκροτούν την πρώτη γραμμή και όλες οι άλλες στρατιωτικές μονάδες ακολουθούν, στις σοβιετικές "βαθιές επιχειρήσεις" οι ειδικές δυνάμεις τοποθετούνται στην ουρά του βραχίονα, ώστε με την ταχύτητά τους στην επίθεση να "σπρώχνουν" και όλες τις μπροστινές δυνάμεις ώστε να κινηθούν πιο γρήγορα, αλλά και στην άμυνα, με την ικανότητά τους να αμύνονται στατικά και να μην υποχωρούν, να αποτρέπουν και τις μπροστινές μονάδες από μια ενδεχόμενη άτακτη υποχώρηση.
Ο στόχος της "άμυνας σε βάθος" ήταν να κουράσουν και να αμβλύνουν τις επίλεκτες εχθρικές δυνάμεις, που θα πέσουν πρώτες πάνω στις σοβιετικές γραμμές άμυνας, και όταν ο εχθρός εξαντληθεί και δεν μπορεί να σφυροκοπήσει άλλο, μπαίνουν στο παιχνίδι οι λειτουργικές ρεζέρβες. Αυτές, όντας τοποθετημένες πίσω από τις τακτικές ζώνες, και όντας φρέσκες και ευκίνητες, αποτελούμενες από μηχανοκίνητο πυροβολικό, πεδινό πυροβολικό, τανκς και δυνατή υποστήριξη από αέρος, αντεπιτίθενται ενάντια στον ήδη εξαντλημένο εχθρό και καταφέρνουν καίρια πλήγματα στην άμυνά του, είτε καταστρέφοντάς τον ολοκληρωτικά, είτε διαλύοντας τα άκρα του και περικυκλώνοντάς τον (όπως έγινε στο Στάλινγκραντ), είτε καταδιώκοντάς τον από τις περιοχές που μέχρι τότε κατείχε, και καταλαμβάνοντας όση περισσότερη εχθρική περιοχή είναι δυνατόν (όπως έγινε με την "Επιχείρηση Μπαγκρατίον" το καλοκαίρι του 1944, όπου οι σοβιετικοί όχι μόνο έδιωξαν τους Γερμανούς από τις περιοχές που κατείχαν από τα βόρεια παράλια της Βαλτικής ως την Οδησσό στον Εύξεινο Πόντο, αλλά και διείσδυσαν όσο βαθιά γινόταν, εισβάλλοντας και καταλαμβάνοντας τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, και τις ανατολικές επαρχίες της Πολωνίας και της Ουγγαρίας).
Οι τακτικές αυτές χρησιμοποιούνται ακόμα από τους Ρώσους και πολλά έγγραφα σχετικά με την εκμάθηση και την πρακτική εξάσκηση του στρατιωτικού δόγματος είναι ακόμα απόρρητα και στην υπηρεσία του ρωσικού στρατού.
0 σχόλια: